☀ اصحاب معارف کیانند؟ ☀

بسمک یا خیر معروفٍ عُرِف

*******************

 حضرت علامه حسن زاده آملی ، در شرح کتاب مصباح الانس، ذیل عبارت :

" فَمِنَ النّاس من قبل مطلقاً - عَرِفَ أو لم یَعرف - وَ هُم کافَّةُ أهل الإسلام و منهم مَن أنکَرَ مُطلقاً وَ هم أهل الکفر و یَقرَبُ منهم أهل الطّغیان و إن کانوا مِن وَجهٍ مُستَیقِنین. "

فرمودند:

اصحاب معارف اصطلاح کلامی و تفسیری ک پیشتر ب عرض رساندیم، و در حاشیه کشف المراد صفحه ی 589 آوردیم، ب عرض رساندیم ک در باب نبوت، کتب کلامی، تفسیری، اینها در باب نبوت می بینید ک اصحاب معارف تمکین نکرده اند. اصحاب معارف ک باید تمکین کنند.

در ضمن آیه ی 103 سوره بقره:

{ وَ لَو أنَّهُم آمنوا وَ اتّقوا لَمَثوبةً مِن عند اللهِ خیرٌ لو کانوا یَعلَمون }

 و تفسیر مجمع را ک باز می فرمایید می بینید ک جناب طبرسی می فرماید: 

{ وَ لَو أنَّهُم آمنوا وَ اتّقوا لَمَثوبةً مِن عند اللهِ خیرٌ لو کانوا یَعلَمون }؛ وَ فی هذه الآیة دلالةٌ علی بطلان قول أصحاب معارف. این اصحاب معارف کی اند؟ اصطلاحاً.

اینها کسانی بودند ک منکر مبدأ و معاد نیستند، مثل آن کفار مطلق نیستند؛ مُستَیقِن هستند ب وجهٍ. 

می گویند:

مبدأ و معاد حق است اما بر معرفت خودشان متکی اند. می گویند انبیا برای ما نیامده اند، برای عامه ی مردم آمده اند. ما مگر نمی گوییم ی بد است؟ ما مگر نمی دانیم کارهای زشت، بد است؟ ما مگر نمی دانیم احسان خوب است؟ جود، خوب است؛ علم خوب است؛ آنچه را ک پیغمبران می خواهند بفرمایند غیر از این است ک عقل حکم می کند ب حُسن و ب قُبحش؟ و ما عاقلیم و عقل ما آنچه ک حَسَن است ب حُسنش حکم می کند، آنچه ک قبیح است ب قُبحش حکم می کند، ما احتیاجی ب انبیا نداریم؛ انبیا برای غیر ما آمده اند. ک این معرفت را ندارند.

اینها همه در حکم همان " مَن أنکَرَ مُطلَقاً وَ هُم أهل الکفر " اینها هم اهل کفرند. اگر چه سرکشی کرده اند، اهل طغیان اند؛ از انبیا سرکشی کردند و ب وجهی مستیقن اند؛ ب مبدأ و معاد اعتقاد دارند اما اینطور نیست ک عقولشان کافی بوده باشد. 

بشر، هرچه هم ک باشد، نوابغ هم باشند؛ شیخ الرّئیس ها باشند؛ فارابی ها باشند؛ خواجه طوسی ها باشند؛ شیخ بهائی ها باشند؛ میردامادها باشند؛ ارسطوها باشند (خود ارسطو - حدیث دارد که - پیغمبر بود )؛ بالاخره هر بزرگی ک دون مقام پیغمبران هست و مبعوث من عند الله نیست؛ او پیغمبر می خواهد. حالا عقلش در هر حدی هست می داند خیلی از چیزها راست هست؛ عقل مردم خیلی از خوبیها را می فهمد، اما اینچنین نیست ک ب کنه همه ی تکالیف پی ببرد، و آگاه بوده باشد.

بشر، امت، هادی می خواهند؛ پیغمبر می خواهند. 

اصحاب معارف، ولو از یک جهتی مستیقن اند، اما باز طاغی اند؛ سرکش اند؛ ب اشتباه رفته اند. لذا جناب طبرسی در ضمن این آیه ک عرض کردیم، در تفاسیر دیگر در کتب کلامی در ردّ اصحاب معارف فرمایش دارد.

************************************

پیاده شده از فایل صوتی